Verkoper van rattengif
(Rembrandt)  
(  Startpagina: Geschiedenis van Gooiland en de Erfgooiers  ) 

GIFMENGENDE STIEFMOEDER

De Blaricumse erfgooier Jan Aalten Ruijter trouwde 1 mei 1704 met Aaltje Lamberts Verwer. Van de drie jongens die geboren werden overleefden Jan (*1709) en Cornelis (* 1712). Aaltje overleed omstreks 22 maart 1721, waarna Jan Ruijter op 15 november 1721 hertrouwde met Pietertje Hendriks Appel. Pietertje overleed 30 augustus 1731 en Jan bleef achter met twee zonen uit zijn eerste huwelijk en twee zoontjes Claas en Gijsbert uit zijn tweede huwelijk. Jan was niet zo piepjong meer, maar trouwde 30 maart 1732 voor de derde maal. Zijn bruid was Neeltje Pieters de weduwe van Willem Pieter Otte, waarmee zij 4 december 1712 was getrouwd. Ook zij was geen jonge blom meer en ze bracht minstens 3 minderjarige kinderen mee. Een succes was Jan's derde huwelijk niet, het botterde niet tussen de echtelieden. Hij verweet haar onordelijk gedrag en op 1 juli 1734 maakte Jan daarover weer ruzie. Neeltje zinde op wraak en wist aan rattenkruid te komen. De volgende dag maakte zij thee voor haar jongste stiefzonen. Ze gaf eerst de 10-jarige Gijsbert meerdere kopjes thee waarin zij witte poeder deed. Die poeder was goed tegen de koorts zei ze erbij en daarom deed ze het ook op zijn boter. Hij mocht het van haar niet uitspuwen, want anders zou het niet werken. Zijn oudere broertje Claas van 11 jaar drong ze ook thee op en maakte hem verwijten, omdat hij slechts twee kopjes leegdronk. Op zaterdagavond 3 juli overleed Gijsbert zonder dat hij eerder ziek was geweest. Het plotselinge overlijden wekte wel enig argwaan. Zondags ondervroeg Jan zijn zoontje Claas en vroeg of hij en zijn broertje iets verkeerds gegeten of gedronken hadden. Hierop vertelde deze over de thee en de witte poeder, die zij beiden van hun stiefmoeder gekregen hadden. Neltje hoorde het verhaal aan en ontkende alles. Onderwijl nam Jan een potje melk uit de etenskast, warmde het op en dronk ervan. Hij verliet daarna het huis en ging op weg naar de Roomse kerk. Tevoren was Jan gezond, maar in de kerk werd hij misselijk. Hij spoedde zich direct naar huis, waar hij hevig moest braken. Maanden later was hij nog bedlegerig. Hij werd onderzocht door medici, die vergitiging met rattenkruid of arsenicum vaststelden.
Onderwijl overleed op 7 juli ook zijn zoontje Claas. Chirurgijns verrichtten lijkschouwing bij de twee jongens. Zij onderzochten de slokdarm, maag en overige ingewanden en kwamen tot de conclusie dat de kinderen waren vergiftigd met rattenkruid of arsenicum. Neeltje Pieters wachtte het onderzoek niet af en ontvluchtte Blaricum. Ze werd op 10 november 1734 bij verstek veroordeeld. Het vonnis, van de Naarder Schout Frans Heshuysen en de Schepenen Jan Knaap en Claas Nederberg, luidde verbanning: "ten eeuwige dage uyt de Lande van Holland, Zeeland, Westvriesland en Utregt" Bij terugkeer zou zij zwaarder gestraft worden. De proceskosten probeerde men nog op haar te verhalen, maar ze had geen goederen achtergelaten.
Bij de Impost op Begraven staat bij 4 november 1735 een Neeltje Pieters vermeld. Onduidelijk is of het de gifmengende stiefmoeder betrof, die mogelijk na terugkeer in het Gooi alsnog gevonnist was. Volgens hetzelfde boek overleed in 1751 ene Jan Ruijter, ook hier is het niet zeker of het Jan aalten Ruijter betrof. De laatstgenoemde was overigens arm, hij was een van de weinige Blaricummers dier in 1732 geen eigen huis bezat, maar als huurder te boek stond. Ook ontbreekt zijn naam in de Koptiendenkohiers, waruit zou kunnen blijken dat hij geen bouwland bezat.


Bronnen:

Mededelingenblad Hist. Kring Blaricum. F.J.J. de Gooijer

Criminle Rol van Naarden OAN 3044 dd. 10-11-1734

Impost op begraven, Blaricum

Trouwboek R.K. kerk, Blaricum

Erfgooierslijst 1708, Blaricum.



Verslag 'Gifmoord door stiefmoeder' in de Criminele Rol van Naarden.


_________________________________________________________________________________
F.J.J. de Gooijer
Startpagina: Geschiedenis van Gooiland en de Erfgooiers.
Gooi&Erfgooiers

gooijer.nl